IMI, Avrupa Birliği pazarları dahilindeki bilgi sistemidir. IMI, Avrupa Ekonomi Alanındaki resmi merciler arasındaki bilgi alışverişine yönelik IT korumalı ağdır.
Terimler sözlüğü - I
I
IMI (Internal Market Informationssystem)
Üçüncü ülke
Almanca: Drittstaat
Aşağıdaki ülkelerin arasında yer almayan bir ülkeyi tanımlar:
- Avrupa Birliği (AB)
- Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
- İsviçre
Üçüncü ülkelerden gelen uzmanların, Almanya’ya giriş yapabilmeleri için bir vizeye.
Zanaatkârlık
Almanca: Handwerk
Zanaatkârlıkta, kişiler öncelikle el sanatları ile ilgili mesleklerde faaliyetlerde bulunurlar. 130 civarında zanaat bulunmaktadır. Bunlar arasında örn., pastacılık, kuaförlük, saatçilik, elektrikçilik ve fotoğrafçılık yer almaktadır.
Çıraklık eğitimi 3 ila 3,5 yıl sonra kalfalık sınavı ile sona erer. Daha sonra ustalık ileri eğitimine devam etme olanağı bulunmaktadır.
Bir zanaatkârlık mesleğine sahip olan kişiler serbest olarak çalışabilir. Bunun anlamı: Onlar kendi zanaatkârlık işletmelerini yürütebilirler.
Ruhsat gerektiren zanaatlarda usta olunmalıdır. Bu, eşdeğer bir yabancı mesleki yeterlilikle (denklik prosedürü) ile de mümkündür. Ayrıca, önceden zanaatkârlar siciline de kayıtlı olmanız gerekir. Koşullar Zanaatkârlar Yönetmeliği‘nde düzenlenmektedir.
Ruhsat gerektirmeyen zanaatlarda ve zanaat benzeri faaliyetlerde kendi zanaatkarlık işletmesi yürütülebilir. Bunu yapmak için önceden bir sicile kayıt olunması veya Esnaf ve Zanaatkârlar Siciline işletmenin bildirilmesi gereklidir. Burada denklik gerekli değildir.
Ruhsat gerektirmeyen zanaatlarda ve zanaat benzeri faaliyetler, Zanaatkârlar Yönetmeliği Ek B'de yer almaktadır.
Her ikisi de yabancı mesleki yeterliliğe sahip kişiler için geçerlidir.
Alman Zanaatkârlar Yönetmeliği
Zanaatkârlar Yönetmeliği Ek B
Yetkili Merci
Almanca: Zuständige Stelle
“Yetkili merci” diploma denklik işlemlerini yürütür. Yetkili merci örnek olarak, bir kurum, bir resmi daire veya bir oda olabilir. Denklik bulucuyu kullanarak hangi mercinin denklikten sorumlu olduğunu öğrenebilirsiniz.
Telafi programı
Almanca: Ausgleichsmaßnahme
Ayrıca: Adaptasyon programı [Anpassungs·maßnahme]
Diploma denklik işlemlerinde yasalarla düzenlenen meslekte mesleki yeterliliğiniz ile Alman referans meslek arasında önemli farklar tespit edilmişse telafi programına katılabilirsiniz. Bu şekilde önemli farkları telafi edebilir ve denklik alabilirsiniz.
Telafi programı mesleğe ve yasal düzenlemelere göre bir adaptasyon kursu veya yeterlilik sınavı (AB vatandaşları) veya bilgi sınavı (üçüncü ülkediplomaları) olabilir.
Referans meslek
Almanca: Referenzberuf
Ayrıca: Referenzqualifikation
Referans meslek, yabancı meslek yeterliliğinizle diploma denklik işlemlerinin karşılaştırıldığı Alman meslekli yeterliliktir.
Önemli farklar
Almanca: Wesentliche Unterschiede
Diploma denklik işlemlerinde tam denklik saptanamadığında denklik kararında mesleki yeterliliğinizin içeriği ve süresi ve Alman referans meslek arasında farklar vardır. Bu farklar "önemli farklar" olarak adlandırılır.
Diploma denklik işlemleri
Almanca: Anerkennungsverfahren
Ayrıca: Denklik belgesi işlemleri [Gleichwertigkeits·feststellungs·verfahren], denklik belgesi [Gleichwertigkeits·feststellung] veya denklik belirleme [Gleichwertigkeits·prüfung]
Diploma denklik işlemlerinde Almanya'daki Yetkili Merci yabancı mesleki yeterliliğinizin ilgili Alman referans melekle ne kadar eşdeğer olup olmadığını ve denklik yapılıp yapılamayacağını kontrol eder.
Diploma denklik işlemleri için Yetkili Merci yabancı mesleki yeterliliklerinizin içeriği ve süresi hakkında bilgi veren karne ve dokümanlara gereksinim duyar. Bu sırada ilgili meslekteki mesleki deneyimi de önemlidir.
Denklik
Düzenlenmiş meslekler
Almanca: Reglementierte Berufe
Almanya'da bazı meslekler yasalarla düzenlenmektedir. Yasalarla düzenlenmiş demek Almanya'da meslekte çalışabilmek için mesleki deneyiminize denklik almanızın gerekmesidir. Bu yasal koşuldur. Yasalarla düzenlenen meslekler örn. sağlık hizmetlileri ve hemşireler, doktorlar veya öğretmenlerdir. Mesleki yeterliliğinizin yasalarla düzenlenip düzenlenmediğini denklik bulucudan öğrenebilirsiniz.
Mesleki yeterlilik
Almanca: Berufsqualifikation
Mesleki yeterlilik eğitim alınan ülkede resmi merci tarafından örn. doktor gibi net tanımlanabilen meslek için düzenlenen mesleki yeterlilik diplomanızdır. Mesleki yeterlilik mezuniyet belgesiyle belgelenir.
Mesleki yeterlilik ilgili, yurt dışında veya yurt içinde edinilen mesleki deneyimlerle de kanıtlanabilir.
Yurt dışında edinilen mesleki yeterlilikler için diploma denklik işlemleri vardır. Bu bağlamda uygun mesleki yeterliliklerin denklikler mesleki yeterlilik belgeleri, ileri eğitim belgeleri, onama, çalışma izni ayrıca meslek tanımının icrasına yönelik izindir.
Örn. mesleki yeterliliklerini yukarıda belirtildiği üzere icra etmeyen jeolog, matematikçi ve birçok diğer meslek gibi yüksekokul diplomaları için diploma denklik işlemleri yoktur fakat karne değerlendirmesi vardır.
Denklik
Almanca: Anerkennung
Ayrıca: Mesleki yeterlilik denkliği [Berufs·qualifikation],
denklik belgesi tespit işlemi [Gleichwertigkeits·feststellung],
mesleki tanıma ve denklik [berufliche Anerkennung],
denklik [Gleichwertigkeit]
Yurt dışındaki mesleki yeterlilikler bakımından denklik, Alman mesleki yeterliliği olmayan, bir referans mesleğe yasal olarak eşdeğer olan denkliktir. Yabancı mesleki yeterlilik Almanya'da denk kabul edilir.
Tam, kısmi denklik ve denklik alama arasında ayrım yapılır. "Tam denklik" mesleki denkliğinizin Alman referans meslekle eşdeğer olduğu anlamına gelir. "Kısmi denklik" mesleki yeterliliğini ile referans meslek arasında önemli farkların olması anlamına gelir. Adaptasyon yeterlilik kursu veya telafi programına başarılı bir şekilde katılarak "tam denklik" alabilirsiniz. "Denklik alamama durumu" mesleki yeterliliğiniz ve Alman referans meslek arasındaki farkın büyük olması anlamına gelir.
Denklik alabilmek için denklik başvurusu yapılmalıdır. Ardından diploma denklik işlemleri başlatılır.
Denklik kararı
Almanca: Anerkennungsbescheid
Ayrıca: Denklik kararı [Gleichwertigkeits·bescheid], karar, denklik kararı, denklik belgesi tespit işlemine yönelik karar [Gleichwertigkeits·feststellung] veya denklik belgesi[Anerkennungs·urkunde]
Denklik kararı, bununla Yetkili Mercinin diploma denklik işlemlerinin sonucunu size bildirdiği yasal olarak bağlayıcı bir yazıdır.
Denklik kararı tam denklikte onama veya meslek tanımını sürdürmeye yönelik çalışma izni veya resmi denklik olabilir.
Ardıl başvuru
Almanca: Folgeantrag
Ayrıca: Sonradan başvuru [Nachfolge·antrag],
yeniden kabul başvurusu [Wiederaufnahme·antrag]
Takip başvurusu, tanınmaya yönelik yeni bir başvurudur. Başvuruyu adaptasyon yeterlilik kursuyla sonra yaparsınız. Sorumlu organ daha sonra temel farklılıkların uzlaştırılıp uzlaştırılmadığını kontrol eder. O zaman tam denklik alacaksınız.
Yasalarla düzenlenmemiş meslekler
Almanca: Nicht reglementierte Berufe
Yasalarla düzenlenmeyen meslekler için belli resmi talimatlar geçerlidir. Yani meslekte çalışabilmek için gerekli olan meslek izni yoktur. Almanya'da tüm meslekler örn. ikili mesleki eğitim ilkelerine göre yasalarla düzenlenmemiştir. Bu tür bir meslekte çalışmak için denklik zorunlu koşul değildir.
Meslek tanımı, icra eden
Almanca: Berufsbezeichnung, Führen der
Bazı mesleklerde, meslek tanımını icra etmek için ilgili izni veya onayı resmi merciden almanız halinde meslek tanımı sadece icra edilebilir. Bu örn. mühendislik ve sağlık alanındaki birçok meslekte söz konusudur.
Meslek ruhsatı
Almanca: Berufszulassung
Meslek ruhsatı bir mesleği icra etmek ve/veya belli bir meslek tanımını icra etmek için yetkili resmi merci tarafından verilen onaydır. Meslek ruhsatı bazı mesleklerde mutlaka gereklidir. Meslek ruhsatına yönelik başvuru mesleği icra etmeden önce yapılmalı ve meslekte çalışabilmek için olumlu kararla sonuçlanmalıdır.
Doktorlarda meslek ruhsatı örn. onama veya çalışma iznidir. Sağlık hizmetlisi ve hasta bakıcı meslek tanımını icra etmek için talepte bulunur. Bazı zanaat mesleklerinde zanaatkarlar siciline kaydolmak gerekmektedir. Bu düzenlemeye tabi zanaat mesleklerinde geçerlidir. Ancak bundan sonra bir zanaat ustası olarak tanımlayabilir ve işletme açabilir.
Mesleğinizi icra etmek için meslek ruhsatına ihtiyacınızın olup olmadığını Yetkili Merciden öğrenebilirsiniz.
Onama
Almanca: Approbation
Onama, federal hükumetin resmi meslek ruhsatıdır. Onama ile Almanya'da akademik bir sağlık hizmeti mesleğine örn. doktor veya eczacı olarak sürekli ve kısıtlama olmaksızın çalışabilirsiniz.
Adaptasyon yeterlilik kursu
Almanca: Anpassungsqualifizierung
Adaptasyon yeterlilik kursuyla yasalarla düzenlenmeyen mesleklerde mesleki yeterliliğini ile Alman referans meslek arasındaki önemli farkları eşitleyebilirsiniz. Böylece hala tam denklik edinilebilir. Bunun için başarıyla tamamladıktan sonra Yetkili Merciye ardıl başvuruda bulunabilirsiniz.
Denklik başvurusu
Almanca: Anerkennungsantrag
Ayrıca: Antrag auf Anerkennung
Denklik başvurusu genellikle bir formdur. Bu, yabancı mesleki yeterliliklerinin denkliği için başvuruda bulunulmasını sağlar.
Denklik başvurusu, gerekli belgelerle birlikte yetkili makama gönderilir. Ya da oraya şahsen teslim edilir. Denklik başvurusu yetkili makamın web sitesinden indirilebilir.
Bazen indirilebilen bir denklik başvurusu yoktur. O zaman şekle bağlı olmayan bir başvuruda bulunulması zorunludur. Bu durumda yetkili makama bir dilekçe yazılmalıdır. Dilekçede denklik prosedürü için başvuruda bulunulmalıdır. Yetkili makam bunun nasıl yapılacağı hakkında bilgi vermektedir.
Sağlık hizmetleri meslekleri
Almanca: Heilberuf
Sağlık hizmetleri meslekleri arasında faaliyetleri hasta ve hastayla sınırlı olan meslekler yer almaktadır. Veterinerlik de sağlık hizmetleri meslekleri arasında sayılabilir.
Örn. doktor, diş doktoru, sağlık hizmetlisi ve hasta bakıcı ve sağlık hizmetlisi ve hemşire gibi sağlık hizmetleri meslekleri için onama veya çalışma izni yasal koşuldur.
Sağlık hizmetleri mesleklerinin tamamını Federal Sağlık Bakanlığında bulabilirsiniz:
AB/ABA/İsviçre
Almanca: EU/EWR/Schweiz
Avrupa Birliği ülkeleri (AB) ve Avrupa Ekonomik Alanı (ABE) ve İsviçre. AB üye ülkeleri: Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Almanya, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Avusturya, Polonya, Romanya, Slovakya, Sırbistan, İspanya, İsveç, Çek Cumhuriyeti, Ukrayna, Mısır.
ABA ülkeleri tüm AB üye devletleri ayrıca İzlanda, Lichtenstein ve Norveç'tir.
İsviçre, AB ile karşılıklı anlaşmaları baz alarak mesleki tanıma ve denklik için Avrupa sistemine katılmaktadır.
Oturma izni
Almanca: Aufenthaltstitel
Üçüncü ülkelerden gelen kişiler, Almanya’ya giriş yapabilmek ve burada ikamet edebilmek için resmi bir izin almaları gerekmektedir. Bu iznin adı: Oturma izni.
3 tür kısıtlamalı oturma izni vardır:
- Oturma belgesi
- AB mavi kartı
- Vize
2 tür kısıtlamasız oturma izni vardır:
- AB içi sınırsız oturma izni
- Yerleşme izni
Almanya’da oturma izni için yabancılar dairesine başvurulmaktadır. Yurtdışında ise oturma izni için Alman konsolosluklarına başvurulmalıdır. Daha fazla bilgi için Federal Göç ve Mülteciler Dairesine (BAMF) danışabilirsiniz.
Üçüncü ülkelerden gelen kişilerin ülkeye giriş işlemleri hakkında bilgi
Oturum hakkı hakkında bilgiler
AB / AET / İsviçre vatandaşları için bilgiler
İşlem masrafları
Almanca: Verfahrenskosten
İşlem masrafları, diploma denklik işlemlerinde Yetkili Merci tarafından talep edilen vergilerdir ve bunlar ödenmelidir.
İşlem masraflarına ek olarak örn. çeviriler, dokümanlarınızın tasdiki için ek masrafların oluşması söz konusu olabilir. Finansal desteğe yönelik seçenekleri "Finansman seçeneklerinden" bulabilirsiniz
nitelikli, resmi (tanım)
Almanca: anerkannt, staatlich (Bezeichnung)
Çeşitli resmi denklik türleri vardır. "Resmi nitelikli" ya da "resmi olarak kontrol edilmiş" meslek tanımı için ilgili eklerdir. Bu ekler resmi olarak korunur. Uygun unvanı kullanabilenler, belli talepleri sağlayan mesleki yeterliliklerden geçmiştir. Bu, bağlamdaki yabancı mesleki yeterliliklerin denklik kavramı ile eşit tutulmamalıdır.
Ek örn. ileri eğitim gibi ileri eğitim diploması tanımının bir kısmı, örn. "resmi olarak kontrol edilmiş işletmeci" veya "resmi olarak kontrol edilmiş bilişimci". Bu yasalar ve tüzüklerle özellikle yasal olarak düzenlenir.
Fakat örn. eyaletlerdeki eyalet yasaları nedeniyle meslek tanımında belli mesleki yeterlilik ve yasal kısıtlamalara bağlı ek de olabilir. "Resmi olarak kontrol edilmiş gıda kimyageri" veya "resmi olarak kontrol edilmiş yaşlı bakıcı yardımcısı" buna örnektir.
Sosyal mesleklerde örn. "resmi nitelikli sosyal pedagog" gibi eyalet yasalarının dayanaklarına göre meslekler de vardır. Resmi denklik nedeniyle bazı teknik görevleri fark edebilir.
Maddi meslekteki düzenlemeleri size Yetkili Merci bildirebilir. Bunları denklik bulucuda bulabilirsiniz.
Çalışma izni
Almanca: Berufserlaubnis
Çalışma izni resmi meslek ruhsatıdır. Bir çalışma izni ile Almanya'da örn. sağlık hizmeti mesleklerinde çalışılabilir.
Akademik sağlık hizmeti mesleklerinde onamaya kıyasla çalışma izni geçici, süreyle sınırlıdır ve en azından diğer kısıtlamalar içerir.
Örn. diploma denklik işlemleri kapsamında doktor olarak onama aldıysanız ve hala bilgi sınavı gerekliyse size muhtemelen çalışma izni verilebilir.
Uzman
Almanca: Fachkraft
Uzman alımı yasası uyarınca aşağıdaki kişiler uzman olarak kabul edilir:
- En az Almanya’daki 2 yıllık bir meslek eğitimine denk olan tamamlanmış bir meslek eğitimine sahip olan kişiler. Daha kısa süreli yabancı meslek eğitimleri, eğitimde önemli bir fark olmaması veya bu farkın giderilmesi durumunda Almanya’daki kalifiye bir meslek eğitimiyle denk olabilirler.
- Almanya’daki bir yüksekokul diplomasına denk bir yüksekokul diplomasına sahip olan kişiler.
Denklik yasası
Almanca: Anerkennungsgesetz
Denklik Yasasının resmi adı: "Yurt dışında edinilen mesleki yeterliliklerin tespiti ve denkliğinin iyileştirilmesine yönelik yasa". Denklik Yasası yurt dışındaki mesleki yeterliliklerin denkliğini düzenler. Denklik Yasasının bir kısmı Mesleki Yeterlilik Belirleme Kanunu (BQFG) ve mesleklere yönelik uzman yasalar ve tüzüklerin uyarlanmasıdır. 1 Nisan 2012'den itibaren yurt dışında mesleki yeterliliği olan kişilerin Denklik Yasası sayesinde genel olarak yeterliliklerinin uygun Alman referans meslekle kıyaslanmasını talep etme hakları vardır.
Almanya'da Federal Denklik Yasası ve 16 eyaletin Denklik Yasaları vardır.
Mesleki Yeterlilik Belirleme Kanunu (BQFG)
Almanca: Berufsqualifikationsfeststellungsgesetz (BQFG)
Mesleki Yeterlilik Belirleme Kanunu Almanya'da eyaletler düzeyinde ve münferit eyaletlerde vardır. BQFG Denklik Yasası madde 1'dedir. Bu mesleki yeterliliklerin Almanya'da denkliği için bir tür temel yasadır. Diploma denklik işlemlerini düzenler.
Diller için Ortak Avrupa Referans Çerçevesi (GER)
Almanca: Gemeinsamer Europäischer Referenzrahmen für Sprachen (GER)
Diller için Ortak Avrupa Referans Çerçevesi (GER), Avrupa Konseyi'nin bir yabancı dilde dil bilgisi hakkında bir önerisidir. GER, yabancı bir dildeki dil bilgisini farklı yetkinlik seviyelerine ve dil düzeylerine ayırır. Böylece, dil bilgisi daha iyi birbiriyle kıyaslanabilir. GER ayrıca dil bilgisini edinmek açısından bir kıstas görevini üstlenir.
Sağlık açısından uygunluk
Almanca: gesundheitliche Eignung
Bazı yasayla düzenlenmiş meslekler için, denklik başvurusu için sağlık açısından uygunluk önemlidir. Örneğin, halk sağlığı, güvenlik ve sosyal ve eğitim sektöründeki meslekler için. Bu meslekler için yetkili makam sağlık açısından uygunluk belgesini talep eder. Bu, telafi edici bir tedbire başvurmadan önce de geçerlidir. Bazen belge önce yeni bir işverene sunulmak zorundadır. Sağlık açısından uygunluk halinde: Bir kişi mesleğinde psikolojik ve fiziksel açıdan çalışabilir.
Genellikle, sağlık açısından uygunluk tıbbi bir rapor ile kanıtlanabilir. Bu rapor, mesleki faaliyetin sağlıktan etkilenmediğini gösterir. Çoğu durumda, bu belgenin verilmesinin üzerinden en fazla 3 ay geçmiş olabilir.
Şu da olabilir: Yetkili makam sadece kişisel sağlık durumu beyanında bulunulmasını talep eder.
Kişisel açıdan uygunluk
Almanca: persönliche Eignung
Ayrıca: Zuverlässigkeit
Bazı yasayla düzenlenmiş meslekler için, denklik başvurusunda kişisel açıdan uygunluk önemlidir. Örneğin, halk sağlığı, güvenlik ve sosyal ve eğitim sektöründeki işler için. Yetkili makam daha sonra denklik başvurusunda veya telafi edici bir tedbiri başlamadan önce kişisel açıdan uygunluk belgesini ister. Bazen de belge önce yeni bir işverene sunulmak zorundadır. O zaman kişi kişisel açıdan uygundur: Kişi herhangi bir suç işlememiştir ve güvenilirdir.
Kişisel açıdan uygunluk aşağıdaki belgelerle kanıtlanabilir:
- İyi hal belgesi
- Adli sicil kaydı veya gelinen ülkeden eşdeğer belge
- AB/AEA/İsviçre vatandaşları için: İyi durum belgesi (Certificate of Good Standing)
Bu belgeler en çok 3 ay önce alınmış olmalıdır.
Eğitim işletmesi
Almanca: Ausbildungsbetrieb
İkili kalifiye meslekler ve akademik kalifiye meslekler vardır. Nitelikli meslek ikili mesleki eğitimde veya akademik öğrenilir.
Yetkinlik belgesi
Almanca: Befähigungsnachweis
Ayrıca: Yeterlilik belgesi [Sachkundenachweis]
Bazı serbest meslek faaliyetleri ve esnaf ve zanaatkârlık için aşağıdakiler önemlidir: Meslek bilgisine veya belirli faaliyetleri gerçekleştirme yeteneğine sahip olunmalıdır. Uzmanlık bilgilerinin veya yeterliliklerinin belge ile kanıtlanması zorunludur. Ancak o zaman meslekte belirli faaliyetlerde bulunma izni verilir. Bu izne sahip belgeye yetkinlik belgesi veya yeterlilik belgesi denir.
Bir yetkinlik belgesi için belirli bir teorik ve pratik eğitim gereklidir. Genellikle bir sınav da yapılır (örneğin meslek bilgisi sınavı). Kişi daha sonra resmi bir belge olarak yetkinlik belgesini veya yeterlilik belgesini elde eder. Bazı faaliyetler için ayrıca sağlık açısından veya kişisel açıdan uygunluk belgelenmelidir. Bu durum örneğin; vasi, sigorta komisyoncusu veya sürücü eğitmeni için söz konusudur.
Mesleki bilgi çalışma esnasında da edinmiş olabilir. Bu durumda mesleki eğitim, yetkinlik veya yeterlilik belgesi kadar geçerlidir. Bu, yabancı bir mesleki yeterlilikle de mümkündür. Yetkili makam, yabancı mesleki yeterliliğin bir yetkinlik veya yeterlilik belgesine denk olup olmadığını kontrol eder.
Esnaf ve Zanaatkârlık
Almanca: Gewerbe
Esnaf ve zanaatkârlık, bağımsız ve kendi sorumluluğu altında yürütülen ekonomik bir faaliyettir. Örneğin: Bir restoran, dükkan veya zanaat atölyesini işletme. Esnaflık ve zanaatkârlık işletmesi olan bir kişinin işvereni yoktur.
Esnaf ve zanaatkârlık işletmesinin sicile bildirilmiş olması gerekir. Esnaf ve zanaatkârlık bildirimi, bir esnaflık ve zanaatkârlık işletmesi açılmadan önce yapılmalıdır.
Almanya'da esnaflık ve zanaatkârlık özgürlüğü vardır. Herkes esnaflık ve zanaatkârlık yapabilir. Bununla birlikte, bazı işletmeler için, bağımsız olarak icra edilebilmesi için özel bir izin, ruhsat veya yeterlilik belgesi gereklidir. Bazı durumlarda esnaf ve zanaatkârlık faaliyeti ayrıca özel olarak takip edilir. Bu esnaf ve zanaatkârlık işletmelerine aynı zamanda yasayla düzenlenmiş esnaf ve zanaatkârlık işletmeleri denir. Bunlar arasında örn., güvenlik hizmetleri, sigorta acenteleri ve hemşirelik hizmetleri yer alır. Zanaatkârlık mesleklerinin esnaf ve zanaatkârlık faaliyetleri için başka düzenlemeler mevcuttur.
Birçok esnaf ve zanaatkârlık işletmesi esnaf ve zanaatkârlar yönetmeliğine tabidir. Bir esnaf ve zanaatkârlık işletmesi açmadan önce düzenlemeleri bilmek önemlidir. Bununla ilgili bilgileri Esnaf ve Zanaatkârlar Odası ve vergi dairesinden alabilirsiniz. Birçok esnaf ve zanaatkârlık işletmesi için yabancı mesleki yeterliliğin denkliği de gereklidir.
Esnaf ve zanaatkârlık olmayan serbest meslek faaliyetleri mevcuttur. Bunlar arasında avukat, sanatçı ve bilim adamı gibi serbest meslekler yer alır.
Tarım, ormancılık veya balıkçılık alanındaki faaliyetler de esnaf ve zanaatkârlık değildir. Bu meslekler için farklı düzenlemeler geçerlidir.
Alman Esnaf ve Zanaatkârlar Yönetmeliği
Zanaatkarlar sicili
Almanca: Handwerksrolle
Almanya'da düzenlemeye tabi zanaat mesleklerinde zanaatkarlar siciline kaydolmak gerekmektedir. Zanaatkarlar sicili, Zanaatkarlar Odası (HWKs) tarafından kontrol edilen bir kayıttır. Zanaatkarlar siciline kayıtlı işletme hamilleri, düzenlemeye tabi zanaat mesleklerinin ustaları “zanaatkar kimliği" edinirler. Zanaat alanında uzman olarak ileri eğitim diploması Almanya'da alınmamışsa bunlar için Almanya'da denklik alınabilir. Denklik, zanaatkarlar siciline kaydolma hakkı kazandırır. Fakat uzman unvanı kazanılmaz.
Usta
Almanca: Meisterin/Meister
Ayrıca: Meisterqualifikation
Ustalık mesleki ileri eğitim nedeniyle ileri eğitim diplomasıdır. Ustalar işletme ve şirketteki yüksek pozisyonlardaki görevler veya şirket yönetimindeki alanlar için yeterli kimselerdir.
Ustalık için farklı mesleklerde ileri eğitimler vardır. Genelde ustalık ileri eğitimi tamamlanan mesleki eğitimle yükseltilir. Fakat yeterli mesleki deneyim veya yüksekokul diplomasıyla da ileri eğitim tamamlanabilir. Bunun mümkün olup olmadığı ilgili mesleğin yasal çerçeve koşullarına bağlıdır.
Zanaat ustalığı da örn. ileri eğitim diploması olarak sayılır. Ayrıca endüstri, tarım ve diğer mesleklerde de ustalık vardır.
Düzenlemeye tabi zanaat mesleklerinde sadece usta (zanaat mesleği ustası) kendi işletmesini açabilir ve çırak eğitebilir.
İkili mesleki eğitim
Almanca: Duale Berufsausbildung
Ayrıca: İkili sistem olarak da adlandırılır (duales System)
bkz. mesleki eğitim
Mesleki eğitim
Almanca: Berufsbildung, Berufsausbildung
Mesleki eğitim düzenlenmiş eğitim dalıdır. Mesleki eğitimde nitelikli mesleki faaliyetleri uygulamak için gerekli beceriler, bilgiler ve kabiliyetler öğrenilir. Mesleki eğitim ya ikili ya da akademiktir.
İkili mesleki eğitim, eğitim işletmesinde ve meslek okulunda alınır. İkili mesleki eğitim ile nitelikli meslekler örn. endüstriyel teknisyenler, motorlu taşıt mekatonikerler veya perakende ticaret esnafları, marangozlar ve birçok diğer meslekler.
Akademik mesleki eğitimler meslek okulunda alınır. Teknik, sağlık ve eğitim alanlarında akademik mesleki eğitimlerle nitelikli meslekler vardır. Akademik mesleki eğitimli nitelikli meslekler örn. sağlık ve bakım uzmanları, eğitimciler, resmi olarak kontrol edilen bilişimciler ve daha fazlasıdır.
Mesleki eğitim 2 ila 3,5 yıl sürer. Bu mesleğe fakat ayrıca mezuniyete de bağlıdır. Lise mezuniyet sınavı ile mesleki eğitim süresi genelde daha kısadır.
Serbest Meslekler
Almanca: Freie Berufe
Birçok meslek, serbest meslek olarak adlandırılır. Bunlar kanuna göre özel bir yeterliliğe sahip olmanın ön koşul olduğu veya bilimsel ya da sanatsal alanda çalışılan mesleklerdir. Serbest meslekler arasında örn., doktorlar, avukatlar, mali müşavirler, mimarlar, gazeteciler ve fizyoterapistler yer alır.
Serbest meslek sahipleri hizmetlerini veya eserlerini para karşılığında başkalarına sunar. Genellikle serbest ve bağımsız çalışırlar. Bunun anlamı: İşvereniniz yoktur.
Serbest meslekler esnaf ve zanaatkârlık değildir. Birçok serbest meslekte yabancı bir mesleki yeterliliğin denkliği gerekir.
Yeterlilik belgesi
İş yeri kaydı
Almanca: Gewerbeanmeldung
Almanya'da işletme açmak istenirse işletme, işletme dairesine bildirilmelidir. Ardından resmi belge, "işletme belgesi" alınır.
Mesleki yeterlilik belgesi
Almanca: Berufsabschluss
İspatlanmış mesleki eğitim diploması. Mesleki yeterlilik belgesi, resmi veya resmi nitelikli kontrol başarıyla tamamlandığında kazanılır.
Yerleşme özgürlüğü
Almanca: Niederlassungsfreiheit
Yerleşme özgürlüğü, Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarının başka bir AB ülkesine yerleşme haklarıdır. Yerleşme endüstriyel, ticari, zanaat veya kazanç getirici faaliyette bulunmak kendi başına çalışma anlamına gelir.
Almanya'da örn. doktor gibi yasalarla düzenlenen mesleklerde çalışmak ancak mesleki yeterlilik denkliği dile mümkündür.
İleri eğitim, mesleki
Almanca: Fortbildung, berufliche
Ayrıca: Yükselmek için ileri eğitim [Aufstiegsfortbildung]
İleri eğitimin amacı mesleki eğitimlerde kazanılan beceriler, bilgiler ve kabiliyetleri edinme, uyarlama veya geliştirmektir. Bu şekilde meslekte yükselme mümkündür. İleri mesleki eğitimler Mesleki Eğitim Kanunu (BBiG) veya Zanaat Yönetmeliği (HwO) uyarınca düzenlenir. İçerikler, hedefler, talepler ve sınav yöntemleri ve sınav koşulları sınav komitesini de ayarlayan Yetkili Merciler tarafından belirlenir. İleri eğitimin başarıyla tamamlanması ileri eğitim diploması kazanılmasını sağlar.
İleri mesleki eğitim Almanya'da genellikle mesleki eğitime eklenir. Fakat erişim ilgili mesleki deneyimle de mümkündür.
Odalar
Almanca: Kammern
Odalar profesyonel meslek kuruluşlarıdır. Ustalar odalarda resmi yasal ve hatta genellikle Eyalet Hukukuna göre teşkilatlandırılmaktadır. Odalar üyelerinin çıkarlarını temsil eder ve resmi görevler üstlenirler. Odalar örn. meslek izinleri verir ve eğitim ve kontrol direktiflerine etki ederler. Odalar mesleki yeterliliklerin denkliği için Yetkili Merciler de olabilir. Zanaatkarlar odası (HWK) örn. zanaat meslekleri içi yetkilidir. Endüstri ve ticaret odaları (HIK) ticari, endüstriyel teknik ve sanatsal meslekler için yetkilidir. Şehir, orman ve ekonomi meslekler için tarım bakanlıkları veya tarım odaları yetkilidir.
Meslek Okulu
Almanca: Fachschule
Meslek okulu bir tür meslek okuludur. Burada, meslek eğitimini ve iş deneyimini tamamlamış bir kişi geliştirme eğitimi alabilir. Bu geliştirme eğitimini tam zamanlı veya yarı zamanlı yapabilir. Meslek okulu ayrıca aşağıdaki geliştirme eğitimlerini de sunmaktadır:
- Tamamlayıcı veya lisansüstü dersler
- İntibak eğitimi tedbirleri
Meslek okulları Federal Eyaletler tarafından düzenlenmektedir.
İleri eğitim
Almanca: Weiterbildung
Eğitimden sonra kendi becerilerinizi ve bilgilerinizi geliştirin ve ilerletin. Aşağıdaki ileri eğitim türleri mevcuttur:
- Meslek ileri eğitimi
- Genel ileri eğitim
- Politik ileri eğitim
- Yükseköğretimde ileri eğitim (ayrıca: akademik ileri eğitim)
Mesleki ileri eğitimi, mesleki bilginin derinleştirilmesini ve desteklenmesini içeren kursları kapsar. Meslek ileri eğitiminde öğrenme, örgün, örgün değil veya yaygın olarak gerçekleştirilir.
“Gelişmiş eğitim” ve “ileri eğitim” terimleri genellikle mesleki bağlamda eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Uygulamada, ileri mesleki eğitim için aşağıdaki ayrım bulunmaktadır:
- Yeniden mesleki eğitim
- Meslekte yükselme eğitimi (örn. ustalık kursları)
- İntibak eğitimi
İleri eğitimin sonunda bir sınava girmek gerekebilir. İleri eğitimin sonunda genellikle katılım belgesi veya sınavda başarı belgesi verilir. Bu belgeler örn., katılım sertifikası veya diploma olarak adlandırılır.
Bu belgeler denklik prosedüründe yardımcı olur. Çünkü yabancı mesleki yeterlilikler ile Alman referans meslek arasındaki önemli farklılıklar bununla telafi edilebilir.
İleri eğitim diploması
Almanca: Fortbildungsabschluss
İleri eğitim diploması, ileri mesleki eğitimin başarıyla tamamlanmasıyla edinilen diplomadır. İleri eğitim diploması mesleki eğitime göre üniversite diploması akademik yetkinlik seviyesinde hatta yüksek lisansla kıyaslanabilen mesleki yeterliliktir.
İleri eğitim komiteleri örn. zanaat, endüstri veya ziraat uzmanları, ayrıca uzman danışmanlar, teknik işlemciler, ticaret uzmanları veya işletme uzmanları gibi uzmanlardır.
Konum danışmanlığı, şube notu
Ayrıca: Konum danışmanlığı notu [Standortberatungsvermerk],
Danışmanlık notu [Beratungsvermerk],
Konum belgesi [Standortnachweis],
Danışmanlık belgesi [Beratungsnachweis]
Yurt dışından gelen uzmanlar, Almanya’da nerede kendilerine ihtiyaç olduğuna dair danışmanlık hizmeti alabilirler. Mesleki denklik için merkezi hizmet birimi, konum danışmanlığı hizmetini vermektedir. Bu birim, uygun bir çalışma yeri (şehir veya eyalet) ve böylelikle denklik işlemi için yetkili makamı bulmanıza yardımcı olur. Danışmanlığın içeriği ve sonucu konum notunda kayıt altına alınır. Konum notu, ilgili kişinin söz konusu eyalette çalışmak istediğini yetkili makama onaylar.
Konum notu denklik işlemleri için zorunlu değildir ama son derece faydalıdır:
- Kişi üçüncü ülkelerden birinden geliyorsa.
- Kişi henüz Almanya’da bir işveren bulamadıysa.
Bilgi: Üçüncü ülkeden gelen kişiler, Almanya’da çalışmak istediklerini başka şekilde de belgeleyebilirler. Bunun için „Başvuru için belgeler“ sayfasına bakın.
Çevirmen (resmi çağrılı/yetkili)
Almanca: Übersetzerin oder Übersetzer (öffentlich bestellt/ermächtigt)
Ayrıca: ermächtigte Übersetzerin/ ermächtigter Übersetzer
vereidigte Übersetzerin/vereidigter Übersetzer
beeidigte Übersetzerin/beeidigter Übersetzer
Çevirmenler bir dili başka bir dile çevirir. Bazen çevrilen resmi belgelerde, çevirinin doğru olduğunun onaylanması gereklidir. Belge daha sonra resmi damga ve imza ile onaylanır. Almanya’da bunu sadece yetkili çevirmenlerin yapmasına izin verilir. Yetkili çevirmenlere bu yetki mahkeme tarafından verilir. Almanya'da bu çevirmenlere farklı adlar verilebilir. Bunlar şöyle adlandırılabilir:
- Resmi şekilde çağrılı
- Mahkeme emri ile çağrılı
- (Genellikle) yetkili
- (Genellikle) yeminli
- (Genellikle) yeminli
Denklik başvurusuna genellikle çevrilmesi gereken belgeler dahildir. Almanya'daki çevirmenlerin listesi, eyalet yargı makamlarının tercüman ve çevirmenler veri tabanında İnternette yer almaktadır.
Bazen yetkili makamlar, yurtdışında resmi şekilde atanan bir çevirmenin çevirisini kabul etmemektedir! Bu nedenle çeviri yaptırmadan önce yetkili makama şu soru sorulmalıdır: Belgelerimi geldiğim ülkede tercüme ettirebilir miyim?
Diğer ülkelerdeki Alman büyükelçilikleri, yurtdışındaki resmi veya yetkili çevirmenlerle iletişim hakkında bilgi vermektedir.
Sabıka kaydı
Almanca: Führungszeugnis
Ayrıca: Polis sabıka kaydı da denir [polizeiliches Führungs·zeugnis]
Sabıka kaydı, Almanya'da resmi bir belgedir. Bir kişinin o ana kadar kayıtlara geçilmiş sabıkalarını içerir. Sabıka kaydı 14 yaşından büyük herkes için talep üzerine düzenlenebilir. Başvuru zaten Almanya'da ikamet ediliyorsa genellikle ikamet edilen yerin belediye yönetiminde gerçekleştirilir. Fakat Almanya'da ikamet edilmiyorsa Almanya'nın yurt dışındaki temsilcilikleri yetkilidir.
Karşılaştırılabilir dokümanlar genellikle diğer ülkelerde bunların vatandaşları için düzenlenmektedir.
Eğitim alınan ülke
Almanca: Ausbildungsland
Ayrıca: Eğitim alınan şehir [Ausbildungs·staat]
Bir mesleki yeterlilik için diplomayı düzenleyen ülke.
Zanaat mesleği, düzenlemeye tabi
Almanca: Handwerk, zulassungspflichtiges
Düzenlemeye tabi zanaatlar örn. elektrik teknisyeni, marangoz veya iskele kurucuları gibi özel tehlike potansiyeli olan iş yerleridir. İş yeri Zanaat Yönetmeliği’nde (HwO) Ek A'da listelenmiştir.
Düzenlemeye tabi zanaatlarda serbest olarak çalışabilmek için işetme sahibi Zanaatkarlar Siciline kaydolmalıdır.
Resmi nitelikli
Almanca: anerkannt, staatlich
Çeşitli resmi denklik türleri vardır. "Resmi nitelikli" ya da "resmi olarak kontrol edilmiş" meslek tanımı için ilgili eklerdir. Bu ekler resmi olarak korunur. Uygun unvanı kullanabilenler, belli talepleri sağlayan mesleki yeterliliklerden geçmiştir. Bu, bağlamdaki yabancı mesleki yeterliliklerin denklik kavramı ile eşit tutulmamalıdır.
Ek örn. ileri eğitim gibi ileri eğitim diploması tanımının bir kısmı, örn. "resmi olarak kontrol edilmiş işletmeci" veya "resmi olarak kontrol edilmiş bilişimci". Bu yasalar ve tüzüklerle özellikle yasal olarak düzenlenir.
Meslek yüksekokulu
Almanca: Berufsfachschule
Bir meslek yüksekokulunda sadece akademik mesleki eğitimler verilir.
Meslek okulu
Almanca: Berufsschule
Meslek okulu, ikili meslek eğitiminin akademik kısmının gerçekleştirildiği okuldur.
Nitelikli meslek
Almanca: Ausbildungsberuf
Eğitim işletmesi ikili mesleki eğitimin pratik kısmının yapıldığı işletmedir.
Karne değerlendirmesi
Almanca: Zeugnisbewertung
Yasalarla düzenlenen meslekleri kazandırmayan yüksekokul diplomaları için diploma denklik işlemleri ve denklik yoktur. Fakat yurt dışında edinilen yüksekokul diplomaları için karne değerlendirmesi vardır. Karne değerlendirmesi için Yabancı Diller Ofisi (ZAB) merkezine başvurulabilir. Karne değerlendirmesinde yüksekokul diplomanız açıklanır ve mesleki ve akademik kullanma olanakları belgelenir.
Eğitim belgeleri
Almanca: Ausbildungsnachweis
Diploma, sertifikalar ve diğer dokümanlar ve mesleki yeterliliğ belgeleyen ispatlar eğitim belgeleridir. Eğitim belgeleri mesleki yeterliliğin tamamlandığı ülkenin makamları tarafından hazırlanmalıdır.
Tercih edilmeyen meslekler
Almanca: Engpassberufe
Ayrıca: Mangelberufe
Almanya'da belirli mesleklerde çok az çalışana rastlanır. Bunun anlamı şudur: Bu mesleklerde eğitilen çok az insan mevcuttur. Bu mesleklere tercih edilmeyen meslekler denir.
Tercih edilmeyen meslekler öncelikle teknik meslekleri ve bazı sağlık ve hemşirelik mesleklerini içerir. Az rastlanan meslekler olumlu listede yer almaktadır.
AB Mesleki Denklik Direktifi
Almanca: EU-Berufsanerkennungsrichtlinie
Ayrıca: Berufsanerkennungsrichtlinie, Anerkennungsrichtlinie
AB Mesleki Denklik Direktifi resmi adı "Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 7 Eylül 2005 tarihli, 2005/36/AT sayılı mesleki yeterliliklerin denkliği hakkındaki direktif". AB Mesleki Denklik Direktifi yasalarla düzenlenen meslekler için geçerlidir ve AB üye devletlerinde kazanılan mesleki yeterliliklerin AB üye devletleri vatandaşları için karşılıklı denkliğine yönelik ölçüt ve işlem yasalarını belirler. Mesleki yeterliliklerin denkliğinin değerlendirilmesi için direktife "önemli farklar" kavramı eklenmiştir. Direktif, Yetkili Mercinin ilgili meslekteki mesleki deneyiminizi dikkate alması gerektiğini belirler ve mesleki yeterliliklerinizdeki önemli farkların Alman referans mesleğe göre eşitlenmesi gerektiğini belirtir. Buna rağmen hala önemli farklar varsa bunar adaptasyon yeterlilik kurslarıyla eşitlenebilir.
Direktif 15 Ekim 2005'te yürürlüğe girmiştir ve 2013/55/AB sayılı direktifle yeniden düzenlenmiştir.
Denklik bulucu
Almanca: Anerkennungs-Finder
Denklik bulucu www.anerkennung-in-deutschland.de adresindeki özel bir araçtır. Almanya'daki somut mesleki yeterliliklerin denkliği için önemli bilgileri toplar. Denklik bulucu üzerinden sadece bir kaç tıkla Yetkili Mercinizi araştırabilir ve Alman referans mesleğinizin mesleki profiline, diploma denklik işlemlerine , gerekli dokümanlara, işlem masraflarına ve mesleğe yönelik diğer özelliklere yönelik önemli bilgileri edinebilirsiniz.
Sağlık meslekleri
Almanca: Gesundheitsberuf
Sağlık meslekleri, geniş kapsamda sağlıkla ilgili mesleklerdir. Bunlar arasında örn. gözlükçü veya diş teknisyeni gibi akademik ve akademik olmayan meslekler de vardır. Sağlık mesleklerinin bir kısmı sağlık hizmeti meslekleridir.
Adaptasyon kursu
Almanca: Anpassungslehrgang
Adaptasyon kursu yasalarla düzenlenen sağlık hizmeti meslekleri alanında telafi programıdır. Adaptasyon kursuna başarılı katılımla
Alman referans meslekle aradaki önemli farkları eşitleyebilirsiniz. Adaptasyon kursu ilgili yasalarla düzenlenen mesleklerin örn. hastanedeki sağlık hizmetlisi ve hasta bakıcının nitelikli profesyonellerin gözleminde pratik icrasıdır. Muhtemelen bununla ek ileri eğitim bağlıdır. Adaptasyon kursunun süresi denklik kararınızda tespit edilmiş önemli farklılıklara bağlıdır. Adaptasyon kursu maksimum 3 yıl sürer. Adaptasyon kursu başarıyla tamamlanırsa tam denklik alabilirsiniz.
Bilgi sınavı
Almanca: Kenntnisprüfung
Bilgi sınavı üçüncü ülke vatandaşları için muhtemel telafi programıdır. Yasalarla düzenlenen mesleklerde mesleki yeterliliğiniz ile Alman referans meslek arasında diploma denklik işlemlerinde önemli farklar bulunmuşsa bilgi sınavına girilebilir. Yetkili merci bilgi sınavını yapar. Bilgi sınavı resmi Alman bitirme sınavlarının içeriğiyle ilgilidir. Yani kontrol kapsamı resmi bitirme sınavına denktir. Fakat bitirme sınavının tüm içerikleri eklenebilir.
Yeterlilik sınavı
Almanca: Eignungsprüfung
Ayrıca: Açık sınav (Defizitprüfung)
Yeterlilik sınavı AA/AEA/İsviçre vatandaşları için telafi programıdır.
Yasalarla düzenlenen meslekte diploma denklik işlemlerinde mesleki yeterliliğiniz ile Alman referans meslek arasında önemli farklar tespit edilirse yeterlilik sınavına girebilirsiniz. Yeterlilik sınavı sadece ilgili mesleğin Almanya'da icra edilmesine yönelik gerekli olan fakat dokümanlarla belgelenemeyen içeriklerle ilgilidir. Yeterlilik sınavında ana vatanınızda mesleki yeterliliğe sahip olup olmadığınız dikkate alınır.
Otomatik denklik
Almanca: Automatische Anerkennung
Yasalarla düzenlenen bazı meslekler için Avrupa Birliğinde (AB) otomatik denklik vardır. Otomatik denklik doktorlar ve diş doktorları ayrıca uzman doktor ileri eğitimleri için otomatik denklik vardır. Ayrıca veterinerler, eczacılar, hasta bakıcıları, ebeler ve doğum uzmanları ayrıca mimarlar için otomatik denklik vardır.
Bu meslekler için tüm AB'de mesleki yeterlilikte tek tip standartlar vardır. Meslekler AB Mesleki Denklik Direktifi (2005/36/AT) ekinde listelenmiştir.
Otomatik denklik için de Yetkili Merciye başvuru yapılmalıdır. Diploma denklik işlemlerinde denklik için özel kontrol yapılması gerekmez.
Hizmet verme özgürlüğü
Almanca: Dienstleistungsfreiheit
Hukuki olarak AB'de yaşıyorsanız ve Almanya'da ara sıra ve geçici olarak hizmetlerinizi sunuyorsanız Avrupa Birliğinde (AB) hizmet verme özgürlüğü nedeniyle genel olarak denkliğe ihtiyacınız yoktur.
Fakat faaliyetleriniz yazılı olarak Yetkili Merciye bildirilmelidir.
Denklik belirleme
Almanca: Gleichwertigkeitsprüfung
Ayrıca: Gleichwertigkeitsfeststellung
Diploma denklik işlemlerinde Almanya'daki Yetkili Merci mesleki yeterliliğinizin Alman referans mesleğe eşdeğer olup olmadığını kontrol eder. Bu nedenle bu kontrolün adı denklik belirlemedir. Yetkili Merci kontrol için mesleki yeterliliğin içeriği ve süresi hakkında bilgi veren karne ve dokümanlara gerek duyar. İlgili meslekteki mesleki deneyiminiz de önemlidir.
- Bu sayfayı paylaş
Bu içeriği paylaşarak, bilgilerinizin ilgili hizmete aktarılmasını ve veri koruma beyanını okuduğunuzu kabul etmiş oluyorsunuz.